هر اجتماعی به صورت عرفی شیوه های آداب شوخی را وضع میکند که ندانستن آنها می تواند به فاجعه منجر شود.

از منظر جامعه شناختی خنده دار نبودن شوخی، یک امر هوشمندانه است، زیرا رویداد غیر جدی و فان تنها در موقعیت خاص یک فرهنگ، خنده دار است.

اینکه ایرانیان هر واقعه ای حتی دردناک [فوت یک شخص] را به شوخی، هجو گوی و عقده گشایی می گیرند شاید به این دلیل است که فرهنگِ ما شوربختانه آن را «واکنش معیار» قرار داده است اما اینکه این عرفِ خودی، به ناخودی ها سرایت می کند بسی اسفناک است زیرا همچنان که ممکن است یک کنش شوخ وار و بیجا اعتبار اجتماعی یک فرد را از میان ببرد می تواند به مراتب به روابط کشورها خدشه وارد کند.

 مقصر این ماجرا کیست: «خانواده»است که در امر آموزش رفتاری و اجتماعی کوتاهی میکند. نهاد«آموزش و پرورش» است که فلسفه ذاتی و عملی اش «خواندن برای نمره» است و از روز نخستین بدون تعامل، دانش آموز درساختاری یک سویه و خشک با کتاب و خواندن آشنا میشود و شعور و فهم اجتماعی هیچ. گناهکار این فاجعه «جامعه» است که مردمانش کتاب نمی خوانند و دنبال آموزش های رفتاری و فرهنگی نیستند و حتی دانشجویانش هم علاقه مندند که توده وار زندگی و تفکر کنند.

مرز میان توهین و تحقیر با شوخی و طنز به قدری ظریف است که حتی در روابط های دیپلماسی تلاش می شود که این مرز رعایت شود حال ما ایرانیان به راحتی و بدون هیچ ملاحظه ای تمام رشته های روابط های انسانی و بین المللی را در ابعاد سیاسی و اجتماعی پنبه می کنیم به امیدی که خود را تخلیه کنیم، مزاح کنیم و با هم به دیگران بخندیم و بعضا سختی ها را سهل نشان دهیم و در قالب یک کنشگر معترض قد علم کنیم.

به زعم « هانری_برگسون» فیلسوف فرانسوی، «شوخی مستقیما «هوشمندی» انسان را هدف می گیرند و نه عواطف او را»، به همین جهت تا فرهنگ مقصد [فرهنگی که با آن مزاح می شود] دقیق و عمیق درک نشود، نمی توانیم کیفیت و علت و تعبیر شوخی را معنا کنیم اما در جامعه ما و در چنین هجمه ها ی فرا ملی هوشمندی معنا نمی دهد، خرواری از عواطف بی آموزش و مهار نشده ای است که از دلایل متعددی نشات می گیرد که مهمترین آن می تواند آشنا نبودن با «فرهنگِ یک تکنولوژی» است، تکنولوژی که همیشه در کشور ما زودتر از فرهنگ و دستور کارکردش جا خوش میکند که دیگر کار از کار گذشته است؛ همچون بی فرهنگ وارد شدن در فضای مجازی.

ختام این نوشتار سخن «نایجل شورت» مدرس ملی شطرنج است که در اعمال نظری درباره ما ایرانیان گفته است: « شماها در هر چیزی تا تهش میروید » ته همه چیز... ته نشناختن جایگاه فردی و اجتماعی خودمان!