میزانِ باروری در ایران یک فاجعه یِ به تمام معناست. این که چه کسانی و چرا و با چه نیت و هدفی در ابتدایِ دهه یِ هفتاد با سیاستِ تحدیدِ نسل، این بلا را بر سرِ ایران و ایرانی آورده اند، بماند.

حقیقت این است که همین امروز هم هیج برنامه یِ مشخص و موثری برایِ جبرانِ آن فاجعه وجود ندارد. همین امروز هم در صدا و سیما شما حتی یک سریال و یک فیلم و یک برنامه ی حرفه ای و موثر که سه فرزند، چهار فرزند داشتن را تشویق کند، نمی بینید. هیچ اقدام مشخصی در دانشگاه ها و مدارس و مراکز فرهنگی و مذهبی برایِ ترویج و تشویقِ فرزندآوری دیده نمی شود.

فرزند آوری و تعدادِ فرزند ابدا مساله ای اقتصادی و مرتبط با معیشت و میزانِ درآمد نیست. برای ردکردنِ نظریه یِ ارتباطِ باروری و تعدادِ فرزند با اقتصاد، لازم نیست معادلاتی پیچیده را کنارِ هم بگذارید؛ بر اساسِ سرشماریِ سالِ 1395، به ترتیب استان هایِ گیلان، مازندران و تهران کمترین میزان باروری و استان هایِ سیستان وبلوچستان، خراسان جنوبی و شمالی و هرمزگان بیشترین میزان باروری را در کشور دارند. (حداقل میزان باروری مربوط به استان گیلان با رقم 1.38 و حداكثر آن مربوط به استان سیستان و بلوچستان با مقدار 3.96 فرزند می باشد.)

در خوش بینانه ترین حالتِ ممکن می گوییم وضعِ معیشتی و اقتصادیِ مردم گیلان و تهران هیچ تفاوتی با مردمِ سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی ندارد / که دارد/؛ خب، در شرایطِ اقتصادیِ برابر، چرا این همه فرق بینِ دو استان در یک کشور هست؟! پول که همان پول است، بانک همان بانک، قیمتِ کالا ها همان، تورم همان، هزینه ها همان، قیمت خانه و خودرو و نرخِ ارز و مابقی هم که همه در کشور برابر است.

واقعیت اما این است که وضعِ اقتصادی و معیشتیِ تهرانی ها سرجمع حتما بهتر از مردمِ سیستان و بلوچستان است. پس چرا بلافاصله مساله یِ فرزند و تعدادِ فرزند را به اقتصاد گره می زنند؟!

از زاویه ای دیگر نگاه کنیم؛ بر اساسِ سرشماریِ سالِ 95، میزانِ باروری در مناطقِ شهری 1.86 و در مناطقِ روستایی 2.48 است. باز هم همان سوالات؛ در خوشبینانه ترین حالت ممکن وضعِ معیشتی روستایی ها با شهری ها برابر هم که باشد /که نیست/ باز سوال این است که پس چرا در مناطقِ روستایی میزانِ باروری بیشتر است؟!

اگر فرزندآوری مساله ای اقتصادی بود، باید در دهه های گذشته که مردم با امکاناتی به مراتب کمتر و با دشواریِ بیشتری زندگی می کردند، فرزندانِ کمتری به دنیا می آوردند و اگر میزانِ باروری به معیشت مرتبط بود باید امروز خانواده های ثروتمند و طبقه یِ متوسطِ شهری، میزانِ فرزندآوری شان بیشتر از سایرین باشد./ که نیست/

فرزند و تعدادِ فرزند به سبک زندگی و چگونه زندگی کردن ارتباط دارد. از سال های ابتداییِ دهه ی هفتاد، با نفوذِ تفکرات و ایده هایِ روشنفکری به خصوص نفوذِ عجیبِ فمینیست ها در مراکزِ تصمیم گیری و تصمیم سازی، و تسلیمِ مسوولانِ وقت در برابرِ این تفکرات، برنامه هایِ محدود سازیِ نسل و کاهشِ فرزند در سطحی وسیع و با اهتمام و عزمی باورنکردنی اجرا شد. آن ها در همه جا از دانشگاه و مدرسه و وزارت فرهنگ و صدا و سیما و رسانه ها و سینما و هر کجا که فکرش را بکنید حضور یافتند و دیرفرزندآوری و تک فرزندی و حتی نداشتنِ فرزند را یک فرهنگِ مثبت و خوب جا انداختند.

این برنامه ی فاجعه بار پیوست هایِ پیچیده ای هم داشت؛ این که طیِ سال ها زن را از زن و مادر بودن متنفر سازند و کاری کنند که همه یِ تلاشِ زن در زندگی معطوفِ مرد شدن و شبیهِ مرد شدن شود. از نوعِ لباس پوشیدن تا نوعِ تفریح و کار کردن و ...

کاری سخت اما شدنی پیشِ رویِ همه یِ ماست؛ آن ها که با برنامه و فکر شده سیاستی چنین خسارت بار را به کشور تحمیل کردند می دانستند ساختنِ آن چه که در حالِ ویران کردنش هستند بسیار بسیار سخت است، اما می شود دوباره زندگی و آینده را به کشور بازگرداند؛ یادمان باشد، فاجعه ای که آن ها رقم زدند، کاهشِ میزانِ فرزندآوری در ایران نبود، آن ها تلاش کردند "مادر" و "ارزشِ مادر بودن" را از کشورمان بگیرند.